Nowe Technologie w Linuksie na rok 2025

Rok 2025 - Nowe Technologie w Linuksie i Rozwój Potęgi Linuksowej

Nowe technologie w Linuksie to m.in. zaawansowane technologie graficzne (jak Ray Tracing, DLSS i FSR) zwiększające wydajność gier, technologia eBPF do monitorowania i analizy sieci na poziomie jądra, a także dalszy rozwój narzędzi do analizy danych (Elastic Stack) i technologie chmurowe. W 2025 roku popularne są też nowe wersje dystrybucji, takie jak Ubuntu 24.10, Fedora 41, Rosa Fresh R13, RHEL 10 i Linux Mint 22, a także nowe, specjalistyczne dystrybucje, np. Ubuntu Privacy Edition.

Linux - Nowe Technologie Pingwinka w 2025 roku

Rozwój Linuksa w 2025 roku koncentruje się na kilku kluczowych obszarach, w tym na integracji z zaawansowanymi technologiami, takimi jak sztuczna inteligencja (AI), oraz na doskonaleniu istniejących funkcji, takich jak konteneryzacja, bezpieczeństwo i wydajność. System ten staje się coraz bardziej wszechstronny, co zwiększa jego popularność zarówno w środowiskach serwerowych, jak i na desktopach.

W 2025 roku nowe technologie na Linuksie koncentrują się na sztucznej inteligencji AI, ulepszeniach w gamingu, bezpieczeństwie oraz rozwoju dystrybucji, takich jak Ubuntu, Fedora i Kali Linux, Rosa Fresh 13, . Kluczowe nowości to integracja z narzędziami AI, usprawnienia w grach (wsparcie dla Ray Tracingu, DLSS, FSR) oraz rozbudowane funkcje bezpieczeństwa, np. w Alpine Linux 2025 i Ubuntu Privacy Edition. W świecie dystrybucji popularne są wydania jak Fedora 41, Linux Mint 22, Kali Linux z nowymi narzędziami, a także wzmocnienie pozycji Linuksa w chmurze i na urządzeniach mobilnych. 

Linux Kernel 6.17 na Jesień 2025

Linux 6.17 gotowy: nowe sterowniki i wsparcie dla architektury ARM64

Linus Torvalds z początkiem jesieni, w okresie hinduistycznego Navaratri, dnia 28 września 2025 roku ogłosił oficjalne wydanie Linuxa 6.17, które przynosi szereg istotnych ulepszeń, choć raczej ewolucyjnych niż rewolucyjnych, co dla entuzjastów technologii oznacza przede wszystkim rozszerzone wsparcie sprzętowe i kilka ciekawych funkcjonalności, które mogą poprawić codzienne użytkowanie rozmaitych dystrybucji Linuksa. Oficjalnie wydano jądro Linux 6.17, które wprowadza nowe aktualizacje systemu plików, ulepszenia zabezpieczeń i rozszerzone wsparcie sprzętu.

Pingwinek Jądro 6.17 

Kernel 6.17 wprowadza obsługę nowoczesnych komputerów Mac z procesorami Apple Silicon (M1/M2), wsparcie dla nowej grafiki Intel Panther Lake oraz sterowniki do Raspberry Pi RP1. Wśród innych nowości znalazły się ulepszenia dotyczące nośników SSD, udoskonalenia bezpieczeństwa (m.in. związane z SELinux i Linux Lockdown), a także wsparcie dla nowszych technologii, takich jak BRBE na ARM64 oraz lepsze wsparcie dla dużych plików (ang. large folio) w systemie Btrfs. Linux 6.17 wprowadza kilka kluczowych zmian w obsłudze procesorów. Obsługa wielordzeniowości (SMP) jest teraz bezwarunkowo włączona, a lokalność NUMA dla wywołań SMP została ulepszona, co pozwala uniknąć delegowania do losowego rdzenia. Wprowadzono również bardziej przejrzyste mechanizmy kontroli wektorów ataków, ułatwiając zarządzanie różnymi zabezpieczeniami w zależności od przeznaczenia systemu.

Jeśli chodzi o firmę Intel, sytuacja w zakresie utrzymania sterowników została zachwiana przez niedawne zwolnienia i restrukturyzację. Na poziomie technicznym, Turbostat zintegrowane z jądrem może teraz wyświetlać topologię pamięci podręcznej L3, podczas gdy Intel QuickAssist (QAT) Jego priorytet został obniżony ze względu na słabą wydajność i podatność na błędy w algorytmach SKCIPHER i AEAD. Jedną z najważniejszych nowych funkcji jest nowy sterownik. Intel IPU7 w celu zapewnienia obsługi kamer internetowych do laptopów Lunar Lake i Panther Lake, a także dodania dodatkowych modeli procesorów Intel do kodu EDAC w celu usprawnienia wykrywania i korygowania błędów.

Galaxy Kylin OS V11 - Chiński Linux

KylinOS Linux - Wersja 11 Chińskiej Dystrybucji

Chiński KylinOS Linux zwykle znany jako Kylin robi ogromny krok naprzód, przechodząc do wersji 11 i jądra 6.6. Obsługuje kilka chińskich układów i procesorów graficznych – i oczywiście ma w sobie sztuczną inteligencję. System operacyjny Kylin OS rozwijany jest w Chinach Ludowych od roku 2001 czyli można rzec, od początku XXI stulecia. Najnowsza wersja KylinOS v.11 znana jest dokładniej jako Galaxy KylinOS V11. Kylin OS zapewnia pracę użytkową na chińskich superkomputerach, takich jak chociażby Tianhe-1. Na systemie KylinOS działają także wysyłane w kosmos statki kosmiczne, jak chociażby misja na Marsa, Tianwen-1. 

Konferencja KylinOS z okazji wydania Galaxy - V11

Chińska firma KylinSoft wprowadziła w sierpniu 2025 roku znaczącą aktualizację swojego flagowego Linuksa, którą Pekin okrzyknął wielkim krokiem naprzód w realizacji ambicji Chin, aby rozwijać systemy operacyjne dorównujące możliwościom produktów zachodnich, a w niektórych aspektach nawet je przewyższające. KylinOS 11, zapowiedziany we wtorek i w środę, 27 sierpnia 2025 roku, korzysta z wersji 6.6 jądra Linux i działa na procesorach AMD i Intela oraz ośmiu chińskich procesorach, które w większości korzystają z własnej architektury zestawów instrukcji. System operacyjny może również współpracować z siedmioma chińskimi procesorami graficznymi oraz akceleratorami AMD i Nvidii.

Wersje na komputery stacjonarne i serwery pojawiły się w tym samym czasie, wraz z asystentem AI, protokołem kontekstu modelu, integracją z chmurą i ulepszonymi zabezpieczeniami. Chen Zhihua, sekretarz partii w Kylin Software i prezes firmy, powiedział, że KylinOS jest już najczęściej używanym systemem operacyjnym w Chinach, w instytucjach i przedsiębiorstwach, z 16 milionami instalacji. W kraju liczącym 1,4 miliarda ludzi, stanowi to niby niewielki udział w rynku, ale to tylko jeden z kilku topowych chińskich Linuksów. Jednak państwowe media określiły nową wersję jako ważny moment w chińskich staraniach o stworzenie krajowego ekosystemu technologicznego, ponieważ reprezentuje ona przejście od „funkcjonalnej platformy wsparcia” do „inteligentnej bazy połączeń”. 

ALT LINUX - Następca Mandrake Linux

Dystrybucja ALT Linux jako następca francuskiego Mandrake'a Linux w XXI wieku

ALT Linux, pisany także AltLinux, to dystrybucja systemu GNU/Linux zapoczątkowana w 2001 roku na bazie pakietów Mandrake Linux. ALT Linux oferuje zestaw kilku wersji systemu o różnym zastosowaniu, które skierowane są do różnych odbiorców. AltLinux jest jedną z popularnych dystrybucji Linuxa na Wschodzie i w Azji Centralnej, ponieważ jest tam ona powszechnie znana i jest często używana w porównaniu do innych dystrybucji, takich jak Ubuntu, Fedora, Rosa Fresh czy Debian. Podobnie jak inne systemy pingwinkowe, AltLinux jest systemem typu open-source, co oznacza, że jego kod źródłowy jest otwarty i można go modyfikować, jednak jego popularność na rynku zachodnim jest niska. Popularność samego Linuksa jako systemu operacyjnego rośnie, ale dotyczy to głównie niektórych popularnych dystrybucji, chociaż wiele odmian Linuksa działa głównie lokalnie, tak jak Kylin Linux, który spotykamy głównie w Chinach Wielkiego Smoka.

AltLinux Workstation 11 - Pulpit do pracy

Na forach i w recenzjach jest często wymieniany jako alternatywa dla innych systemów opartych na RPM, np. dla Mandrake, Mandrivy, Magei, OpenMandrivy, Rad Hata, Fedory, Rosy Fresh etc. Jest również dostępny w różnych wersjach, w tym stabilnych i rolling-release (w ciągłej aktualizacji). Mimo że jest to solidny, oparty na pakietach RPM system, nie ma tak dużej społeczności ani wsparcia marketingowego ze strony silnych korporacji jak inne znane dystrybucje, co ogranicza jego widoczność. AltLinux jest szczególnie popularny w Rosji, gdzie jest rozwijany i używany przez wiele organizacji rządowych oraz firm, jak również na Białorusi i w Kazachstanie oraz innych krajach Azji Centralnej. Jest on także znany w niektórych krajach Europy Wschodniej, ale w Polsce nie zdobył dużego uznania, chociaż jest bardzo użyteczny w polskich warunkach.

Historia AltLinuksa jest ściśle powiązana z dystrybucją Mandrake Linux (później Mandriva), ale ich relacje ewoluowały od współpracy do całkowitej niezależności. Zespół AltLinuksa wywodzi się z połączenia dwóch rosyjskich grup deweloperskich: IPLabs Linux Team i społeczności Linuksa z moskiewskiego Instytutu Logiki, Kognitywistyki i Rozwoju Osobowości. Ta druga grupa współpracowała z zespołami Mandrake Linux i SUSE Linux, aby ulepszyć lokalizację dystrybucji, w szczególności obsługę cyrylicy. Efektem tej współpracy było stworzenie Linux-Mandrake Russian Edition (RE). Pierwszą dystrybucją wydaną w ramach projektu ALT Linux Team był uniwersalny Linux-Mandrake Spring 2001. Powstał na bazie prac IPLabs Linux Team i korzystał z wielu rozwiązań oraz znaku towarowego francuskiej firmy MandrakeSoft. Wspólne korzenie AltLinux z dystrybucją Mandrake Linux przed rokiem 2001 są oczywiste! 

10 najlepszych narzędzi AI Open Source na Linux

Top 10 najlepszych narzędzi AI Open Source dla systemu Linux

Tak zwana sztuczna inteligencja (AI), lepiej znana jako program uczenia maszynowego lub sztuczna sieć neuronowa, szybko ewoluowała od futurystycznej koncepcji do integralnej części naszego codziennego życia. Od systemów rekomendacji po autonomiczne pojazdy, technologie AI transformują branże i rewolucjonizują sposób, w jaki wchodzimy w interakcje z technologią. Jedną z sił napędowych tej transformacji jest dostępność narzędzi AI Open Source. Narzędzia te zapewniają programistom elastyczność, transparentność i możliwość współpracy niezbędne do tworzenia najnowocześniejszych rozwiązań AI. W tym artykule omawiamy w wielkim skrócie 10 najlepszych narzędzi AI Open Source, specjalnie dostosowanych do ekosystemu Linux, umożliwiając programistom rozpoczęcie przygody z AI na dystrybucjach Linuksa.

Najlepsze narzędzia AI Open Source dla systemu Linux

Przyjrzyjmy się najlepszym wedle specjalistów narzędziom AI dla systemu Linux, które pomogą Ci rozwinąć umiejętności w zakresie tworzenia AI i tworzyć zaawansowane rozwiązania. 

Top 10 najlepszych narzędzi AI Open SOurce na Linux

1. TensorFlow

TensorFlow, opracowany przez Google, to jedna z najpopularniejszych bibliotek AI Open Source, wykorzystywana w uczeniu maszynowym i uczeniu głębokim. Oferuje kompleksowe wsparcie dla sieci neuronowych, w tym akcelerację CPU i GPU. Elastyczność TensorFlow pozwala programistom wdrażać modele na różnych platformach, od serwerów w chmurze po urządzenia mobilne. Obszerna dokumentacja i prężnie działająca społeczność sprawiają, że jest to idealny wybór zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych programistów.

Przypadki użycia:

+ Wykrywanie obiektów

+ Klasyfikacja obrazów

+ Segmentacja obrazów

2. PyTorch

PyTorch, wspierany przez laboratorium badawcze AI Research (FAIR) Facebooka, zyskał szerokie uznanie dzięki dynamicznemu grafowi obliczeniowemu i intuicyjnemu interfejsowi. Dzięki imperatywnemu stylowi programowania, PyTorch upraszcza proces budowania i trenowania złożonych sieci neuronowych. Zapewnia również bezproblemową integrację z bibliotekami Pythona, co czyni go ulubionym narzędziem zarówno badaczy, jak i praktyków. Silny nacisk PyTorcha na użyteczność i elastyczność sprawił, że stał się on kamieniem węgielnym nowoczesnego rozwoju sztucznej inteligencji.

Przykłady zastosowań:

+ Analiza sentymentu

+ Tłumaczenie języka

+ Generowanie tekstu

Superkomputer kwantowy IBM - Quantum Starling

Quantum Starling - Superkomputer kwantowy IBM

Kwantowy superkomputer IBM Quantum Starling ma być 20 tysięcy razy mocniejszy od obecnych i odporny na błędy! Quantum Starling to fundament dla przyszłych systemów kwantowych, które zrewolucjonizują obliczenia w skali przemysłowej – twierdzą przedstawiciele firmy IBM. Firma IBM zainwestuje 150 mld USD w USA, a konkretniej w rozwój AI, komputerów kwantowych, a także produkcji lokalnej. IBM LinuxONE Emperor 5 to nowy mainframe z Telum II i akceleratorem AI Spyre dla środowisk hybrydowych. 

Quantum Starling IBM - Komputer Kwantowy

Technologie kwantowe obiecują przełomy w dziedzinach takich jak kryptografia, chemia czy AI. Firma International Business Machines (IBM) od lat prowadzi pionierskie prace nad komputerami kwantowymi, a najnowsze zapowiedzi dotyczące projektu Quantum Starling oraz nowego IBM Quantum Data Center w Poughkeepsie w stanie Nowy Jork wskazują na ambitne plany budowy pierwszego wielkoskalowego, odpornego na błędy systemu kwantowego.

Firma International Business Machines (IBM) ogłosiła ambitny plan budowy pierwszego wielkoskalowego, odpornego na błędy komputera kwantowego o nazwie Quantum Starling, którego uruchomienie planowane jest na 2029 rok w nowym IBM Quantum Data Center w Poughkeepsie, Nowy Jork. System ten, wykorzystujący 200 kubitów logicznych, ma wykonywać 100 milionów operacji kwantowych, oferując moc obliczeniową 20 tysięcy razy większą niż obecne systemy kwantowe. Kluczowym elementem jest zastosowanie kodów korekcji błędów qLDPC (quantum low-density parity check), które redukują zapotrzebowanie na kubity fizyczne nawet o 90% w porównaniu do tradycyjnych kodów powierzchniowych (surface codes). 

Nowy RHEL 10 z silnym wsparciem od AI

Nowy RHEL 10 - Serwer i Desktop z silnym wsparciem od AI... 

W maju 2025 roku Red Hat udostępnił użytkownikom linuksowy system operacyjny RHEL 10, wprowadzając do niego szereg nowych funkcji wykorzystujących tak zwaną sztuczną inteligencję (w istocie proces uczenia maszynowego). Najważniejsze z nich to nowy sposób zarządzania systemem i aplikacjami oparty na AI oraz post-kwantowa kryptografia. Nowy RHEL z silnym wsparciem ze strony AI, to system Linux wspiera zaawansowaną metodę szyfrowania danych, dzięki której komputery kwantowe nie będą w stanie ich odszyfrować, a przynajmniej nie będzie to łatwe, przynajmniej dla współcześnie znanych maszyn. 

RHEL 10 - Linuks Czerwonego Kapelusza

Dnia 20 maja 2025 zaprezentowano najnowszą wersję systemu Red Hat Enterprise Linux, czyli popularnej komercyjnej dystrybucji, która znalazła zastosowanie szczególnie w środowiskach wymagających wsparcia technicznego, ale też pewnej stabilności w zakresie obowiązywania wsparcia. Nowa wersja nie różni się znacząco od poprzednich - nie wprowadzono powaznych innowacyjnych funkcjonalności. Można zapoznać się z artykułem na blogu firmy Red Hat, w którym krótko opisano najważniejsze zmiany w nowym wydaniu dystrybucji RHEL. Natomiast po więcej informacji na temat samego RHEL odsyłam do mojego poprzedniego wpisu.

Z praktycznej perspektywy kluczowe wydaje się zaprzestanie wsparcie dla architektury x86-64-v2. Już w wersji RHEL 9 przy starcie systemu pojawiał się komunikat Deprecated. Obecnie w RHEL 10 wspierana jest wyłącznie co najmniej architektura x86-64-v3. Nie można uznać tego za znaczącą zmianę, ponieważ procesory obsługujące x64-64-v3 produkowane były od 2013 roku - jeszcze w procesorach Intel Haswell. 

LinuxONE Emperor 5 - Serwer Firmy IBM

LinuxONE Emperor 5 firmy IBM - Nowa Jakość Linuksa dla Superkomputerów

IBM LinuxONE to serwer klasy Enterprise, oparty na systemie Linux, łączący doświadczenie IBM w budowie systemów mainframe z otwartością systemu operacyjnego Linux, zapewniając maksymalną wydajność i niezawodność w środowiskach o wysokim natężeniu pracy. IBM LinuxONE wyróżnia się dzięki unikalnej architekturze, która została zaprojektowana do obsługi krytycznych obciążeń działalności. Wykorzystując bogate doświadczenie IBM w tworzeniu systemów mainframe klasy Z, LinuxONE oferuje otwarte i elastyczne rozwiązania serwerowe. Serwer jest kompatybilny z wieloma aplikacjami i narzędziami dostępnymi na rynku, zapewniając łatwą integrację z istniejącymi rozwiązaniami IT oraz rozwój i wdrażanie nowych aplikacji. LinuxONE oferuje bezpieczne i skalowalne środowisko pracy, które chroni dane i aplikacje przed potencjalnymi zagrożeniami, jednocześnie minimalizując zużycie energii i zasobów.

LinuxONE IBM Serwer Emperor 5

IBM LinuxONE Emperor 5 to nowy mainframe z Telum II i akceleratorem AI Spyre dla środowisk hybrydowych! IBM LinuxONE Emperor 5 to linuksowa odpowiedź na rosnące potrzeby firm w zakresie przetwarzania danych i bezpieczeństwa. Dzięki integracji z nowoczesnymi technologiami oferuje wydajność i elastyczność w zarządzaniu obciążeniami. IBM zainwestuje 150 mld USD w USA, a konkretniej w rozwój tak zwanej AI czyli uczenia maszynowego, przyszłych komputerów kwantowych, a także produkcji lokalnej.

Wprowadzenie nowej generacji rozwiązań infrastrukturalnych przyciąga uwagę środowisk zajmujących się przetwarzaniem danych, a także optymalizacją zasobów obliczeniowych. Nowa platforma linuksowa IBM stanowi odpowiedź na rosnące potrzeby firm w zakresie skalowalności, niezawodności, jak również i integracji z nowoczesnymi technologiami. Projekt wpisuje się w szerszy kontekst zmian zachodzących w obszarze systemów klasy korporacyjnej czyli oprogramowania dla biznesu, dla wielkiego biznesu. 

Dystrybucje LINUKSA ze Sztuczną Inteligencją AI - 2025

Dystrybucje Linuksa gotowe na Sztuczną Inteligencję w 2025 roku

Dystrybucje Linuksa skoncentrowane na sztucznej inteligencji wprowadzą zaawansowane funkcje wspierające programistów, badaczy i przedsiębiorstwa wdrażające obciążenia uczenia maszynowego. Tak zwana sztuczna inteligencja (AI) to termin, który krąży już od jakiegoś czasu w mediach, od samochodów autonomicznych po asystentów głosowych, takich jak Siri i Alexa. AI staje się częścią naszego codziennego życia, ale czym właściwie jest ta tak zwana AI i dlaczego użytkownicy Linuksa powinni się nią interesować? Mówiąc wprost, tak zwana sztuczna inteligencja (AI) to zdolność maszyny lub programu komputerowego do symulowania prostego procesu myślenia, uczenia się (zapisywania informacji) i podejmowania decyzji na wzór człowieka. Wyobraź sobie, że tworzy ona maszyny, które mogą wykonywać zadania, które normalnie wymagałyby ludzkiej inteligencji, takie jak rozumienie mowy, rozpoznawanie obrazów czy podejmowanie decyzji na podstawie danych. AI działa poprzez naśladowanie ludzkiej inteligencji za pomocą algorytmów i modeli, i wyjaśnijmy tutaj sobie, jest to oprogramowanie zdolne jedynie do odtwarzania algorytmów i naśladowania, a nie pełnoprawny umysł z jego wszystkimi przymiotami, jak rozum, świadomość i inteligencja. Algorytmy te to zestawy reguł lub instrukcji, które mówią maszynie, jak przetwarzać informacje, uczyć się na ich podstawie i podejmować decyzje, co nie zawsze kończy się dobrze, jeśli maszyna nie miała z czymś jeszcze do czynienia. W przeciwieństwie do tradycyjnego oprogramowania, które wykonuje ustalone instrukcje, AI może z czasem poprawiać swoją wydajność, ucząc się na podstawie doświadczenia.

Dystrybucje Linux AI - ze Sztuczną Inteligencją

Tak zwana sztuczna inteligencja szturmem wdarła się do naszego świata - dziś każdy może pobawić się Dużymi Modelami Językowymi (LLM), które potrafią pisać, tłumaczyć, kodować, a nawet zaskoczyć ciekawym pomysłem, chociaż często jeszcze zaskakują absurdalnymi głupotami jakie potrafią z siebie wypluć. Zanim jednak uruchomisz takiego cyfrowego geniusza na własnym komputerze, musisz zadać sobie jedno, kluczowe pytanie - na którym systemie operacyjnym to wszystko będzie działać najlepiej? Wybór odpowiedniego systemu operacyjnego to trochę jak wybór odpowiedniego paliwa dla rakiety kosmicznej - niby na każdym poleci, ale na jednym doleci dalej, szybciej i bez czkawki, a na innym może być jakaś katastrofa. Skupimy się tutaj głównie na przyjaznych odmianach Linuksa jak Ubuntu i Mint, a także wyjaśnimy, dlaczego popularny Windows 11 może nie być najlepszym wyborem dla entuzjasty AI.

Kiedy wchodzimy na terytorium poważniejszych zastosowań komputerowych jak programowanie, serwery czy właśnie sztuczna inteligencja, słowo “Linux” pojawia się niemal natychmiast. To nie przypadek! Linux to rodzina systemów operacyjnych o otwartym kodzie źródłowym, co oznacza, że każdy może go przeglądać, modyfikować i ulepszać. Otwartość przekłada się na kilka ogromnych zalet dla miłośników LLM-ów. Po pierwsze, Linux jest znany ze swojej wydajności i lekkości. Nie obciąża systemu masą zbędnych procesów działających w tle, zostawiając więcej mocy obliczeniowej i pamięci RAM dla Twojego modelu. Po drugie, środowisko Linuksowe jest naturalnym domem dla wielu narzędzi programistycznych i bibliotek AI jak Python, PyTorch czy TensorFlow. Instalacja i konfiguracja tych narzędzi jest tu często prostsza i bardziej intuicyjna niż na innych systemach. Po trzecie, społeczność Linuksa jest ogromna, aktywna i bardzo pomocna. Jeśli napotkasz problem, istnieje duża szansa, że ktoś już go rozwiązał i chętnie podzieli się wiedzą na forum lub blogu.

Przewodnik po Sztucznej Inteligencji dla Linuksa

Przewodnik dla początkujących po sztucznej inteligencji dla użytkowników Linuksa

Tak zwana sztuczna inteligencja (AI) a ściślej wielopoziomowe ucznie maszynowe (ML) to termin, który krąży już od jakiegoś czasu, od samochodów autonomicznych po asystentów głosowych, takich jak Siri i Alexa. AI staje się częścią naszego codziennego życia. Ale czym właściwie jest AI i dlaczego użytkownicy Linuksa powinni się nią interesować? Ten artykuł zapewni proste, przyjazne dla początkujących wprowadzenie do AI, jej zastosowań i tego, dlaczego jest ona ważna dla Ciebie jako użytkownika Linuksa. 

Sztuczna Inteligencja - AI dla Linuksa

Czym jest sztuczna inteligencja?

Mówiąc wprost, sztuczna inteligencja to zdolność maszyny lub programu komputerowego do myślenia, uczenia się i podejmowania decyzji na wzór człowieka. Wyobraź sobie, że tworzysz maszyny, które mogą wykonywać zadania, które normalnie wymagałyby ludzkiej inteligencji, takie jak rozumienie mowy, rozpoznawanie obrazów czy podejmowanie decyzji na podstawie danych. AI działa poprzez naśladowanie ludzkiej inteligencji za pomocą algorytmów i modeli. Algorytmy te to zestawy reguł lub instrukcji, które mówią maszynie, jak przetwarzać informacje, uczyć się na ich podstawie i podejmować decyzje. W przeciwieństwie do tradycyjnego oprogramowania, które wykonuje stałe instrukcje, sztuczna inteligencja może z czasem poprawiać swoją wydajność, ucząc się na podstawie doświadczeń.

Podstawy sztucznej inteligencji: Zrozumienie kluczowych koncepcji

Zanim zagłębimy się w działanie sztucznej inteligencji, omówmy kilka kluczowych koncepcji, które stanowią jej fundament. 

Przybywa ROSA FRESH 12.5 z Ulepszeniami Bezpieczeństwa

Nadchodzi ROSA Fresh 12.5 - Wiosenny Świeżak z 2 kwietnia 2024 roku 

Rosa z ulepszeniami bezpieczeństwa, aktualizacjami i ulepszonym doświadczeniem dla użytkownika!

Dnia 2 kwietnia 2024 roku zaprezentowano przez STC IT ROSA, za pośrednictwem wpisu na firmowym blogu dystrybucji,  wydanie nowej wersji udoskonalonej ROSA Fresh 12.5, który kontynuuje prace nad ulepszaniem, poprawianiem znanych błędów i dostarczaniem zaktualizowanych pakietów z gałęzi 12.x. Jest to jeszcze ciągle platforma RF 2021.1 jeśli o budowanie dystrybucji z pomocą abf chodzi. Ta aktualizacja niesie ze sobą szereg ważnych ulepszeń, nowych funkcji i szereg ciekawych aktualizacji. 

Rosa Fresh 12.5 Plasma5 Desktop 

Dla tych, którzy nie wiedzą o ROSA Fresh, powinni o tym wiedzieć to jest nowoczesna wschodnio-europejska dystrybucja Linuksa, stworzony przez społeczność, ponieważ powstała jako rozwidlenie nieistniejącej już dystrybucji Mandriva Linux i od tego czasu została niezależnie opracowana. Firma ROSA została założona na początku 2010 roku i wydała pierwszą wersję swojego systemu operacyjnego na Linuksa w grudniu 2010 roku. Początkowo była skierowana do użytkowników biznesowych, ale pod koniec 2012 roku ROSA rozpoczęła dystrybucję zorientowaną na użytkownika końcowego, Pulpit Fresh czyli Świeży (albo po polsku "Świeżak").

ROSA jest dystrybucją typu Live rozwijaną przez część zespołu programistów, którzy pracowali nad systemem Mandriva. Wersja główna z pulpitem KDE czy dalej z Plasma KDE zawiera zmodyfikowany, autorski pulpit i kilka własnych, dodatkowych programów. Głównym celem jest przystosowanie systemu dla początkujących użytkowników Linuksa. ROSA "FRESH" 12.5 to nowoczesny, domowy system operacyjny Linux, tworzony przez społeczność i legalnie dostępny dla każdego, całkowicie bezpłatnie i bez rejestracji.

Bezpieczeństwo danych jest priorytetem dla dystrybucji ROSA i jej społeczności użytkowników. W tej udoskonalonej wersji systemu ROSA Fresh Linux repozytorium zabezpieczeń zostało całkowicie przeprojektowane, a ponad tysiąc znanych luk linuksowych zostało zamkniętych. W instalatorze systemu zaimplementowano obsługę automatycznego tagowania z szyfrowaniem danych, co pozwoli zachować poufność danych nawet w przypadku utraty urządzenia. Dostępna jest również funkcja zapisywania haseł z zaszyfrowanych dysków w pamięci nieulotnej komputera z technologią TPM2 (luksunlock/lukslock), co pozwala na pracę z zabezpieczonym komputerem równie wygodnie, jak ze zwykłym.

Linux Kernel 6.6 LTS - Trzyletnie Wsparcie (2023-2026)

Linux kernel 6.6 LTS - Jądro Bezpieczne do 31 grudnia 2026

Jądra systemu operacyjnego Linux co pewien czas mają wydanie z dłuższym wsparciem zwanym LTS (Long Term Support), a zatem mają więcej subwersji, aby jądro dobrze działało i rozwijało się w ramach edycji wersji. Linus Torvalds z końcem października 2023 poinformował o wydaniu jądra Linux 6.6, które wprowadza kilka nowych funkcji, zaktualizowane i nowe sterowniki dla lepszej obsługi sprzętu oraz inne zmiany. Linuks Kernel LTS, to między innymi: Jądro 6.1 z dnia 11 grudnia 2022 roku, Jądro 6.6 z dnia 30 października 2023 roku, Jądro 6.12 z 17 listopada 2024 roku, a także jądro 6.17 z dnia 28 sierpnia 2025 roku, a zawsze możemy w ramach edycji artykułu dopisać kolejne. Wsparcie w postaci poprawek bezpieczeństwa skończy się dla Kernela 6.6 w dniu 31 grudnia 2026 roku, zatem jest to do tego momentu wspierane Jądro!

Linux Kernel 6.6 LTS (X.2023-XII.2026)

Jądro Linux 6.6 zostało wydane jako wersja LTS (Long-Term Support) w dniu 29/30 października 2023 roku. Oznacza to, że zapewnia dłuższą stabilność i jest wspierane przez długi okres czasu, z planowanym wsparciem do końca grudnia 2026 roku. Wersja ta zastąpiła poprzednie jądro LTS 6.1 i zawiera znaczące nowe funkcje i ulepszenia. Wersja 6.6 wprowadziła między innymi zastąpienie harmonogramu CFS nowym, EEVDF, wsparcie dla shadow stacks na x86, fs-verity w overlayfs oraz ulepszenia w io_uring. Wsparcie dla Intel Shadow Stack to nowa funkcja bezpieczeństwa sprzętowego, która chroni procesory przed atakami opartymi na przepełnieniu bufora. Nowy harmonogram zadań EEVDF zastąpił poprzedni harmonogram CFS, zapewniając lepsze opóźnienia i responsywność systemu. System plików ReiserFS został oficjalnie uznany za przestarzały i przeznaczony do usunięcia w przyszłych wersjach jądra. Wprowadzono ulepszenia dla urządzeń Lenovo IdeaPad, HP i ASUS, a także wsparcie dla USB MIDI 2.0 i nowych sterowników.

Do najważniejszych cech jądra Linuksa 6.6 ze wsparciem LTS należy długo oczekiwana funkcja zabezpieczeń sprzętowych Shadow Stack chroniąca procesory Intel przed atakami polegającymi na nadpisywaniu stosu, nowy sterownik atrybutów oprogramowania sprzętowego umożliwiający zmianę ustawień BIOS-u z poziomu systemu Linux na urządzeniach HP, nowy podsystem eventfs zapewniający lepszą pamięć wydajność podsystemu śledzenia oraz nowe sterowniki IIO i Intel IVSC MEI. 

OpenMandriva Lx - Mandrake XXI wieku

OpenMandriva Lx - Linuks Mandrake i Mandriva XXI wieku

OpenMandriva Lx to nowsza od ponad dekady dystrybucja Linuksa, która zastąpiła nierozwijanych już kultowych systemów Mandriva oraz wcześniejszego legendarnego Mandrake'a. OpenMandriva, w skrócie OM - oferuje nowocześniejsze rozwiązania i niezbędne oprogramowanie do działania na najnowszych komputerach z systemem Linux. Wersja piąta dystrybucji, OpenMandriva Lx 5.0, o nazwie kodowej "lodine" wydana została jesienią 25 listopada 2023 roku, akurat do pobrania,  instalowania i testowania w andrzejkowy wieczór wróżbeny. 

Wiosenny OM Live 2023 przed instalacją

OM Lx to system, który stawia na sprawdzone rozwiązania i dlatego też w jej repozytoriach nie uświadczamy najnowszych wersji dodatkowego oprogramowania oczywiście poza poprawkami wpływającymi bezpośrednio na bezpieczeństwo, ale zawsze można dodatkowe repo podłączyć jak ktoś lubi się pobawić z tym co najświeższe. System OM Lx 5.0 instaluje się szybko i sprawnie na maszynach, PC i laptomach mających już ponad 15 lat, zatem wielu użytkowników może być bardzo zadowolonych, szczególnie jak zdecydują się cały dysk twardy sformatować pod OpenMandriva Linux. 

OpenMandriva Lx jest bardzo miła dla oka za sprawą środowiska KDE. Nie zabrakło także menu GRUBa czy gustownego ekranu logowania się do systemu. Konfiguracja odbywa się za pomocą autorskiego centrum konfiguracyjnego. Do dyspozycji oddano także Menadżer pakietów. 

Nowe wydanie OM Lx 5.0 bazuje m.in. na linuksowym jądrze 6.6 LTS (kernel-desktop-6.6.2; dostępne jest także 6.7.0-rc2), Mesa 23.3.0-rc4, Qt 5.15.11+KDE Patches i 6.6.0, KDE Frameworks 5.112, KDE Gear 23.08.3, Plasma 5.27.9.1, LibreOffice 7.6.3 i inne aktualne oprogramowanie Open Source. Oprócz aktualizacji  komponentów jest to pierwsze wydanie Open Mandrivy o stałym punkcie wydawniczym (5.0), które łączy systemy plików / i /usr. Wszystkie najnowsze znane luki w zabezpieczeniach (glibc i curl) zostały naprawione. Zdecydowanie zaleca się wszystkim użytkownikom wersji OpenMandriva Lx 4.x wykonanie nowej instalacji dla wersji 5.0. 

Osoby korzystające z OpenMandriva ROME (wersja ciągła) lub Cooker nie muszą aktualizować, chociaż wgranie systemu całkiem na nowo z solidnym formatowaniem dysku, to dobry zwyczaj, co parę lat chociaż. Wszystkie nowe funkcje udostępnione w wersji 5.0 są już dostępne w gałęziach wydań ciągłych i zostały tam szeroko przetestowane. 

Linux Kernel 6.2 - Wiosna 2023

Linux 6.2 LTS wylądował 

Linux 6.2 to pierwsza duża aktualizacja jądra Linux w 2023 roku, wydana w lutym. Choć na liście nowości nie ma bardzo głośnych pozycji, to jako całość to wydanie wypada naprawdę dobrze. Sprawdzamy nowości, w nowym wydaniu LTS. To właśnie Linux 6.2 trafi najpewniej do nowych wersji największych dystrybucji. Sprawdźmy więc, co w nim nowego. Za nami już premiera pierwszej w tym roku stabilnej wersji jądra Linux. Wydany właśnie Linux 6.2 to wydanie o wydłużonym okresie wsparcia i będzie aktualizowane aż do końca 2026 roku. Czy dodatkowy tydzień na zakończenie prac nad tą wersją, jaki Linus Torvalds przewidział w związku z przerwą świąteczno-noworoczną przełożył się na więcej zawartości?  

Nieco ponad dwa miesiące po poprzednim wydaniu światło dzienne ujrzał kernel Linux 6.2. Nowa wersja jądra przynosi sporo poprawek – głównie dotyczących wydajności i bezpieczeństwa, ale też sprzętowej kompatybilności. I może od tej ostatniej rozpocznijmy przegląd przygotowanych nowości. Linux 6.2 wreszcie w pełni obsługuje układy graficzne Intel Arc, a procesory z rodziny Skylake odnotowują wzrost wydajności dzięki funkcji Call Depth Tracking. Wypada też podkreślić, że jest to pierwsza wersja linuksowego jądra kompatybilna z jednostkami Apple M1 Pro, Max i Ultra. Wstępnej obsługi doczekała się także grafika Nvidia RTX 30. 

„Nie tak sexy jak 6.1”! Sam Linus Torvalds podzielił się na łamach listy dyskusyjnej zespołu rozwijającego Linuksa spostrzeżeniem, że Linux 6.2, nie jest tak ekscytującym wydaniem, jak poprzednie. „Może wydanie LTS nie jest tak sexy, jak 6.1, ale takie nudne kernele też potrzebują trochę testerskiej miłości” – pisze nam Linus Torvalds. To nie powinno dziwić – po LTS-ach spodziewamy się przede wszystkim stabilności (stąd także odezwa do testerów), a nie znaczących zmian, które mogłyby zagrozić kompatybilności czy stabilności oprogramowania wykorzystującego jądro o wydłużonym okresie wsparcia. 

Ważne zmiany dla Intela! Na najważniejszą nowość w Linuksie 6.2 wyrasta obsługa układów graficznych Intel Arc, której sterowniki uzyskały w końcu status stabilnych. Arc to próba zaistnienia Intela na rynku grafiki dyskretnej, z której skorzystać będzie można wszędzie tam, gdzie grafika zintegrowana z procesorami nie spełnia oczekiwań, przede wszystkim chodzi tu o gry. Oczywiście z kart Arc można było na systemach linuksowych już wcześniej, niemniej od teraz można już korzystać z pełni możliwości grafik Intela bez konieczności nadpisywania parametru i915.forc_probe. 

Linux Kernel 5.19 Lato 2022

Linux Kernel 5.19 oficjalnie wydany - Lato 2022 

Linus Torvalds w dniu 1 sierpnia 2022 roku poinformował o wydaniu kolejnego jądra Linux 5.19 jako głównej gałęzi, która przynosi nowe funkcje, ulepszoną obsługę sprzętu oraz wiele poprawek znalezionych dotąd błędów i zabezpieczeń. 

Jest nowe jądro Linuxa w wersji 5.19, w którym pojawiło się wiele usprawnień dla połączeń bezprzewodowych i przewodowych. Mowa tu chociażby o wsparciu dla Big TCP oraz o sterowniku dla pureLiFi. Poprawione zostało także MPTCP i dodane jest wsparcie wake-on-LAN dla ATH11K od Qualcomma. Laptopy z układami Intela powinny zyskać o wiele lepszą pracę. Mowa tu o ukróceniu przesadnego grzania się czy drenowania baterii w trybie uśpienia. Dotyczy to układów od generacji Skylake. Poprawiono także wsparcie dla DRM (Direct Rendering Manager) w układach AMD. 

Linux Kernel 5.19 wprowadza sterownik dla kontrolera dysku NVMe w komputerach z procesorami Apple M1. Pamiętacie klawiaturę bezprzewodową ThinkPad TrackPoint II? Ta już wcześniej działała świetnie, ale w tym momencie jest ona “natywna” i od teraz działa chociażby funkcja przycisku środkowego czy też wprowadzono naturalne przewijanie. Poprawki zyskały także klawiatury Keychron. Wprowadzono również wsparcie dla trackpointa Lenovo X12 i poprawiono znacznie działanie urządzeń Wacom. Nowy Linux Kernel 5.19 już został wydany. Zapewne za jakiś czas pojawi się w każdej dystrybucji. W przypadku Pop!_OS, Fedory czy Manjaro będzie to całkiem szybko. 

Jądros Linux 5.19 to przede wszystkim garść rozwiązań optymalizujących połączenia bezprzewodowe, jak i przewodowe. Wśród ciekawostek znajdują się między innymi: sterownik dla pureLiFi (technologii wykorzystującej światło do przesyłania informacji) czy też obsługa Big TCP. Nowa wersja jądra wprowadza także (oszczędzającą miejsce) alternatywę dla firmware’u w formacie XZ – w postaci Zstd. Z kolei dodatki w podsystemie HWMON poprawiają kwestie związane z monitorowaniem sprzętu. 

Użytkownicy laptopów z procesorami Intela powinni pożegnać się z problemami, takimi jak nadmierne przegrzewanie się i rozładowywanie się akumulatorów w trybie uśpienia. Lepszej obsługi doczekały się także rysiki Wacom oraz klawiatury Lenovo i Keychron. Wartą wspomnienia informacją jest również pełna kompatybilność sprzętu ARM64 z systemem Linux. Dzięki temu na przykład MacBooki bardzo dobrze współpracują z dystrybucjami opartymi na tym kernelu. 

Rosja obchodzi sankcje na laptopy

Rosja łatwo obchodzi sankcje - "puste" laptopy bez OS, Linux i pirackie oprogramowanie! 

W połowie roku 2022 już ponad 60 procent laptopów jest wysyłanych do Rosji bez systemu operacyjnego (OS). Dystrybutorzy spodziewają się, że do jesieni roku 2022 udział laptopów bez preinstalowanego systemu OS może wzrosnąć nawet do 80-90 procent rynku. W takim sprzęcie Rosjanie najczęściej instalują oprogramowanie z własnego wyboru, w tym chętnie różne dystrybucje Linuksa oraz oprogramowanie pirackie. 

W czerwcu 2022 roku dostawy laptopów do Rosji, a ściślej do Federacji Rosyjskiej, z wstępnie zainstalowanymi systemami operacyjnymi Windows lub macOS wyniosły zaledwie 40 procent całkowitej liczby urządzeń sprowadzonych do kraju, podczas gdy na początku roku 2022 takie urządzenia stanowiły tylko 24 procent - pisze "Kommiersant". Do jesieni roku 2022 ilość importowanych laptopów bez zainstalowanego systemu operacyjnego osiągnie 80-90 procent. W pewnej części, ludność Federacji Rosyjskiej, nie chce preinstalowanych systemów operacyjnych firm amerykańskich i europejskich, które biorą w tak zwanych sankcjach amerykańskich, które w swej istocie, wedle samych Rosjan (ludności, nie państwa), są nielegalne i przestępcze wobec ludności cywilnej Rosji i Federacji Rosyjskiej. 

W pierwszej połowie 2022 roku w Rosji, w całej Federacji, sprzedano ponad 1,4 miliona laptopów o wartości 90 miliardów rubli, czyli o 10 procent więcej w sztukach i ponad jedną czwartą wartościowo rok do roku w porównaniu z 2021 rokiem. Od rozpoczęcia rosyjskiej operacji specjalnej  na Ukrainie w lutym 2022 (oficjalnie spowodowanej represjonowaniem ludności słowiańskiej przez bojówki banderowskie w Donbasie, Noworosji i Małorosji), rosyjscy dystrybutorzy laptopów zostali odcięci od największych Zachodnich dostawców sprzętu z preinstalowanym oprogramowaniem licencyjnym. Sprzęt zamawiają najczęściej w Chinach Ludowych i Korei Płd., a także w Turcji. 

System openEulerOS od Huawei

Czym jest openEuler OS?

Huawei ogłosił premierę… nowej wersji systemu operacyjnego!

W 2019 roku Huawei wydał system operacyjny Euler OS, który jest dystrybucją Linuksa. Nie była to jednak zbyt powszechna wiadomość, ponieważ już wtedy cały świat skupił się na sankcjach nałożonych na firmę przez USA, oraz na szybkim rozwoju HarmonyOS. Nie oznacza to jednak, że projekt Euler poszedł w odstawkę, a wręcz przeciwnie. Huawei wciąż nad nim pracował i teraz przygotowuje się do premiery nowego systemu operacyjnego openEuler OS, który ma zostać ogłoszony w sobotę 25 września 2021 roku. Ze względu na niemałe problemy mnożone przestępczo i bezprawnie od 20219 roku przez amerykański reżim zaburzonego psychicznie ignoranta Donalda Trumpa, Huawei zaczął pracować nad własnymi systemami operacyjnymi. Już od dawna wiemy o HarmonyOS aka HongMengOS dla urządzeń mobilnych. Teraz jednak producent ogłosił premierę mocnej własnej dystrybucji Linuxa o nazwie openEuler OS. Od ręki do pobrania jest wersja openEuler 21.3 z marca 2021 roku lub edycja jesienna 20.09 z września 2021 roku, co łatwo znaleźć na stronie anglojęzycznej dystrybucji. Dostepne są także wersje serwerowe jak EulixOS Server, a także HopeStage Enterprise Linux czyli distro dla celów biznesowych... 

EulerOS to komercyjna dystrybucja Linuksa opracowana przez Huawei w oparciu o kod źródłowy CentOS dla aplikacji korporacyjnych. Huawei wypuścił także edycję społecznościową EulerOS, OpenEuler, wraz z kodem źródłowym na Gitee. EulerOS 2.0, działający na serwerze Huawei KunLun Mission Critical Server, uzyskał certyfikat zgodności ze standardem Unix 03 The Open Group, będąc jedyną dystrybucją Linuksa certyfikowaną dla Unix 03. EulerOS/KunLun umożliwia wymianę modułów płyty jednostki centralnej i modułów pamięci bez zatrzymywania systemu operacyjnego. Wymiana procesora i pamięci na gorąco jest zapewniana przez EulerOS. EulerOS to jeden z pięciu systemów operacyjnych (EulerOS, macOS, Solaris, HP-UX i IBM AIX) i jedyna dystrybucja Linuksa certyfikowana przez komitet Opengroup jako zgodna ze standardem UNIX 03. Huawei początkowo ogłosiło program openEuler w 2019 roku jesienią jako system operacyjny typu open source i wydało w marcu 2020 roku wersję 20.03 LTS (Long Term Support). We wrześniu 2021 firma przygotowuje się do uruchomienia nowej wersji systemu operacyjnego openEuler, który zostaje ogłoszony 25 września 2021 roku. Nadchodząca wersja systemu operacyjnego openEuler to otwarta i bezpłatna platforma dystrybucji Linuksa, która zaoferuje otwartą społeczność dla programistów na całym świecie. 

Huawei openEuler OS 

W związku z zapowiedzią założyciel Huaweia stwierdził, że firma będzie zwiększać swoje wysiłki w celu wzmocnienia infrastruktury cyfrowej. Ponadto, marka będzie również dążyć do zapewnienia trwałego i niezawodnego fundamentu dla tej platformy. Nadchodzący system operacyjny openEuler ma być otwartą i darmową platformą dystrybucji Linuksa, która będzie oferować otwartą społeczność dla deweloperów na całym świecie. Huawei także potwierdził, że planuje aktualizację openEuler. Wersja 22.03 zostanie wydana w przyszłym roku i będzie oparta na Linux Kernel 5.10.  

Warto dodać, że system ten to nie tylko dzieło Huaweia. openEuler jest platformą, która została zaprojektowana we współpracy z innymi głównymi gigantami technologicznymi. Jego wysiłki w celu stworzenia jednolitego i otwartego systemu operacyjnego, który będzie obsługiwał struktury wieloprocesorowe, które będą rozwijać ekosystem sprzętu i oprogramowania aplikacji. Czy będzie się więc kanibalizować z HarmonyOS w wersji na komputery? Raczej nie. Wiele wskazuje na to, że obydwa systemy będą dedykowane innym grupom docelowym. Więcej szczegółów poznamy jednak od 25 września 2021 roku, co zbiegło się z datą uwolnienia pani Meng Wanzhou nielegalnie przetrzymywanej od 2018 roku w pedo-nazistowskim areszcie w Kanadzie wiceprezes firmy Huawei, przez neofaszystowski reżim premiera Trudeau znanego m.in. z gwałcenia i mordowania setek tysięcy indiańskich i eskimoskich dzieci w XX wieku. 

Firma Huawei, jako założyciel i siła napędowa systemu linuksowego wysokiej jakości openEuler, zobowiązuje się do inwestowania w społeczności open source. Jako otwarta społeczność, openEuler jest wspólną twierdzą, stworzoną wspólnie przez coraz większą liczbę globalnych programistów.

+ 18 września 2019 roku Huawei ogłosił, że jego system operacyjny przejdzie na otwartoźródłowy open source pod adresem https://openeuler.org/en/ wraz z planami rozwoju dystrybucji.

+ 31 grudnia 2019 roku oficjalnie udostępniono kod źródłowy openEuler. Do 25 marca 2020 roku ISO odnotowało 5479 pobrań i otrzymało 5324 kody od 220 programistów. 

+ 27 marca 2020 roku edycja openEuler 20.03 LTS została oficjalnie wydana w społeczności open source jako pierwsza edycja LTS czyli o długoterminowym wsparciu. 

Społeczność openEuler szybko nabiera kształtu, a jej sekretariat, komitet techniczny i komitet ds. bezpieczeństwa działają od marca 2020 roku. Do 28 marca 2020 roku uczestnicy społeczności zgłosili się do wspeirania i utworzyli ponad 30 prezydatnych innowacyjnych zespołów projektowych. 

Linux Kernel 5.10 LTS - grudzień 2020 roku

Linux 5.10 - Najważniejsza aktualizacja od lat 

Linux 5.10 ujrzał światło dzienne w połowie grudnia 2020 roku, dokładnie 13 czerwca 2020 roku. To jedno z najważniejszych wydań jądra czyli kernela w ostatnich latach, które przynosi wiele nowości i udoskonaleń a do tego ma bardzo duże znaczenie dla całej społeczności linuksowej. 

Jak wyliczył portal Phoronix, kompilacja 5.10 zawiera 704 tysięcy linijek nowego kodu oraz 419 tysięcy usuniętych. Nowa wersja wprowadza szerszą obsługę sprzętu Nvidii i Broadcom, w tym sterowników graficznych do Raspberry Pi 4, a także zgodność z wieloma nowymi procesorami i układami graficznymi. Torvalds łącznie zliczył prawie 14 000 zmian naniesionych przez około 1700 osób. Poprawki dotyczyły najróżniejszych aspektów - od współpracy Linuxa z chipami Nvidii dla autonomicznych samochodów po wsparcie kontrolerów z Nintendo Switch. Przez ostatnie dwa tygodnie pracy słynny inżynier oprogramowania musiał zająć się wdrożeniem około 1000 łatek. 

Linux 5.10 LTS – wydanie jądra na lata 

Linux 5.10 jest wydaniem o wydłużonym wsparciu (to tak zwany LTS) – na pomoc techniczną można liczyć aż do 2026 roku. Zwykle w takich przypadkach twórcy kernela skupiają się na poprawie stabilności, ale jeśli myślisz, że nie ma tu żadnych dużych nowości, to jesteś w błędzie. Linus Torvalds ze swoim zespołem postarał się o wiele naprawdę świetnych zmian i nowinek. Przede wszystkim jądro działa lepiej, szybciej i wydajniej niż kiedykolwiek wcześniej, a o to najbardziej chodzi w postępie technologicznym. Linux 5.10 będzie kolejną edycją jądra, które zostanie objęte długoterminowym wsparciem technicznym. Informację o wyborze tej kolejnej 21 już wersji LTS przekazał Greg Kroah-Hartman. Nastąpiło to w trakcie wirtualnego spotkania Open-Source Summit Europe. Obecnym wydaniem LTS Linuksa jest to z numerkiem 5.4, którą udostępniono w listopadzie 2019 roku. W przypadku Linux 5.4 LTS aktualizacje będą dostarczane do grudnia 2025 roku. 

Linux Kernel 5.9 na jesień 2020

Linux 5.9 - nowa wersja jądra oficjalnie na jesień 2020 

Oto lista zmian i nowości jesiennego wydania jądra nowego Linuksa! Na stronie Kernel.org opublikowany został właśnie kernel Linux 5.9. Co się zmieniło? Czego oczekiwać po nowej wersji systemu? W tej wersji znalazła się nowinka, nad którą prace trwały przez ponad pół dekady...  

Wszyscy twórcy oprogramowania pracują ciągle nad udoskonaleniem i rozwojem własnych systemów. Każdemu zależy na jak największym wzroście wydajności ale zdarza się, że na wprowadzane zmiany trzeba długo czekać. Niekiedy zadowalające wyniki osiąga się nawet po kilku latach prób i modyfikacji. Tak było chociażby i z Linuksem, bo dopiero obecnie, po prawie połowie dekady czekania na pewne udoskonalenia, został wydany Linux w wersji 5.9. Jak mówi o nim sam Linus Torvalds: "Liczyłem na trochę mniej zmian, ale jednocześnie nie wydaje się, żeby było tu coś szczególnie przerażającego". Zmiany są - w dodatku znaczące - a system jest stabilny i możliwy do pobrania ze strony Kernel.org. Linux rozwija się dynamicznie, a liczba użytkowników corocznie rośnie! 

Główną modyfikacją jest usprawnienie w obrębie pamięci masowych związanych z obsługą strefowej przestrzeni nazw (ang. Zoned Namespace - ZNS) w protokole NVMe. Pozwoli to na znaczy wzrost żywotności nośników i optymalizację pracy. Na naszych domowych maszynach nie odczujemy prawdopodobnie dużej różnicy, ale w kompleksach makroskalowych wydajność może znacznie skoczyć. Nowe jądro Linuksa wspierać będzie świeże komponenty, takie jak: IBM POWER10, procesory Intel Rocket Lake oraz karty graficzne Radeon RX 6000 (RDNA 2). Warto też wspomnieć o ulepszeniach dla systemów plików BTRFS, XFS, ext4 i F2FS. 

Komputery kwantowe IBM Google

Supremacja procesorów kwantowych nadchodzi 

Supremacja kwantowa to potencjalna zdolność kwantowych urządzeń komputerowych do rozwiązywania problemów, których klasyczne komputery praktycznie nie potrafią wykonać. Najistotniejszą ich zaletą jest szybkość wykonywania operacji obliczeniowych. Ta złożoność obliczeniowa procesów wykonywanych przez komputer kwantowy oznacza generalnie wielobiegunowe przyspieszenie w stosunku do najlepszego istniejącego klasycznego algorytmu, który wykorzystuje system binarny. Obecne komputery, które dla porównania z maszynami kwantowymi już zaczynają być nazywane „klasycznymi", wykonują wszelkie obliczenia za pomocą zer i jedynek. Innymi słowy: „mózgiem" każdego komputera, tabletu czy smartfona jest procesor, który dokonuje obliczeń, zamieniając wszelkie liczby i litery w ciągi zer i jedynek, z których jedynki oznaczają przepływ prądu, a zero jego brak. Dzięki temu pozornie prostemu mechanizmowi można „układać" przepływ prądu lub jego brak w różne kombinacje. Każda jedynka lub zero to bit – podstawowa, najmniejsza porcja informacji.

W komputerze czy raczej procesorze kwantowym podstawową jednostką informacji jest kubit (qubit), którego nazwa jest skrótem od zwrotu "quantum bit" (kwantobit). Mówiąc bardzo skrótowo: kubit opisuje pewien układ kwantowy, o którym nie możemy uzyskać pełnej informacji bez zaburzenia go poprzez pomiar. Podobnie jak w słynnym eksperymencie myślowym zaproponowanym przez austriackiego fizyka Erwina Schrödingera, gdzie kot zamknięty w pudełku ze śmiercionośnym gazem jest zawsze żywy lub martwy do czasu otwarcia pudełka i dokonania pomiaru, kubit jest jednocześnie zerem i jedynką. Fizyka kwantowa nazywa taką sytuację superpozycją stanów. Jest ona bardzo nietrwała. Nawet najmniejszy kontakt z otoczeniem powoduje, że w ułamku sekundy układ wypada ze stanu superpozycji do stanu stacjonarnego. Takie zjawisko fizycy nazywają dekoherencją. Stanowi ona największą przeszkodę w pracy maszyn kwantowych. Wygląda jednak na to, że wielkie koncerny informatyczne znalazły metody pozwalające zapanować nad tym zjawiskiem. To, co rozróżnia komputery kwantowe i klasyczne, to niezwykła szybkość wykonywanych operacji obliczeniowych. Informatycy przewidywali, że takie kwantowe maszyny będą zdolne przeprowadzać w ciągu kilku sekund operacje liczbowe, które komputerom tradycyjnym zajmą nie lata, ale tysiące lat.

mBank odmawia logowania przez Internet

mBank odmawia klientowi logowania przez Internet z komputera... 

Zawsze głównie o Linuksie, a tym razem o perypetiach z serwisem transakcyjnym w mBank po czarnej sobocie czyli po wprowadzeniu rzekomej mocnej autoryzacji PSD2. Oczywiście, na komputerze logującym się do mBanku system Linux. Z okazji wprowadznia eurogłupiego bezmózgowia PSD2 z dniem 14 września 2019 dotąd solidny internetowy mBank jakoś pogorszył znacząco obsługę klientów i nie raczy nawet służyć fachową pomocą - zapewne dlatego, że personel czegoś nie potrafi, nie ogarnia tematu zmian albo bank spaskudził swoje oprogramowanie tak, że się zwyczajnie nie da bo są poważne błędy - ale w takim razie to chcę wiedzieć ile zajmie mBankowi usuwanie swojej totalnej i kompromitującej awarii którą spowodował swoim wadliwym oprogramowaniem lub nieprzewidzianymi błędami (takie się zdarzają, jeśli o oprogramowanie chodzi).

Artykuł opisuje specjalną ofertę mBanku: zablokowanie dostępu do konta i subtelne "spadaj dziadu"

Jako zwyczajny "szary klient" o niewielkiej zapewne wartości z punktu widzenia zysków banku, dzień przed wprowadzeniem PSD2 (przed wrześniową czarną sobotą) loguję się na swoje konto do mBanku normalnie, przez Internet, jak zwykle, przez przeglądarkę. Z opcji wybieram autoryzację mobilną, instaluję do tego celu na smartfonie aplikację mBank PL, a na koncie ustawia się autoryzacja mobilna. Przy okazji zaktualizowałem wszystkie swoje dane osobowe i kontaktowe, tak, że email jest aktualny, telefon także podany jest aktualny z numerem na którym zainstalowałem aplikację mobilną mBank PL, a nawet numer dowodu osobistego jest aktualny (bo nie tak dawno wymieniany był na nowy z powodu absurdalnego cyklu dziesięcioletniego). Całość zajęła znacznie ponad dwie godziny bo niektóre opcje są zupełnie niejasne i trzeba było je sprawdzać w ciemno czyli zaczynać procedury od początku. Wszystko powinno działać tak jak trzeba, ale niestety nie działa.

Po dwóch dniach od 14 września 2019 czyli czarnego dnia eurogłupoty PSD2 chcę się zalogować do mBanku z tego samego komputera, całkiem dobrego laptopa, co zawsze. Dotąd używałem autoryzacji z listy kodów jednorazowych - jednego z najlepszych zabezpieczeń konta i tranzakcji o jakim eurogłupota z Brukseli zapomniała chyba w ferworze walki o zajmowanie politycznych stołków. Teraz liczę na wypróbowanie autoryzacji mobilnej z pomocą fachowej aplikacji mBanku.

Niestety, do mBanku nie można się zalogować, a strona internetowa mBanku wywala ciągle te same absurdalne błędy, a na dodatek na czacie mBanku przez mobilną aplikację mBank PL w smartfonie nie można uzyskać żadnej sensownej pomocy. Podane instrukcje zwyczajnie nie działają, a na pierwszą odpowiedź - na pierwsze zapytanie - od rzekomych specjalistów mBanku czekam nawet dwie doby. Cóż, pewnie nawał pracy zaraz po 14 września, rozumiem, że problemy mogą się wydarzyć. To odczekuję jeszcze trochę i już mamy nawet 19 września 2019, czyli dobre pięć dni bez dostępu do mBanku z mojego komputera przez Internent (a miało być tak pięknie z mobilną autoryzacją). Wcześniej nie było problemów z logowaniem z komputera i jakoś mBank nie miewał problemów z rozpoznaniem mojego laptopa.

Linux Kernel 5.3 na jesień 2019

Linux Kernel 5.3 został oficjalnie udostępniony - zawiera sporo istotnych zmian. 

Linux Kernel 5.3 w stabilnej wersji został oficjalnie udostępniony w dniu 15 września 2019 roku. Co niesie ze sobą ta spora aktualizacja? Najnowszy na wrzesień 2019 roku Linux Kernel 5.3 po wypuszczeniu aż ośmiu próbnych wersji Release Candidate został w końcu udostępniony w oficjalnym wydaniu przez Linusa Torvaldsa. To bardzo gruntowna aktualizacja wprowadzająca wiele zmian, wśród których najważniejsze dotyczą usprawnionego wsparcia sprzętu, poprawek wielu błędów (bugów) oraz zmian związanych z architekturą ARM.

Wśród zmian warto wymienić chociażby dodanie obsługi kart graficznych AMD - konkretnie modeli z serii Radeon RX 5700. Wsparcia doczekały się także popularne w chińskich urządzeniach procesory x86 Zhaoxin. Również niektóre z nowszych rozwiązań Intela doczekały się pełnej obsługi. Mowa m.in. o technologii HDR, a także o funkcji Intel Speed Select, wykorzystywanej w układach Intel Cascade Lake. W dużym stopniu ułatwia ona optymalizacje zużycia energii. Usprawniono także obsługę urządzeń marki Apple i Asus zwłaszcza MacBooków i notebooków, zoptymalizowano niektóre starsze wersje sterowników sprzętowych, a także dodano wsparcie dla 16 milionów nowych adresów IPv4 w zakresie 0.0.0.0/8. Samego Linuxa oraz pełną listę zmian znajdziesz na internetowej stronie kernel.org.

Pośród mniej przyziemnych poprawek warto wymienić natomiast obsługę wieloukładowej topologii czipów Intel Cascade Lake, chińskich VIA Zhaoxin czy kilku nowych płytek Arm, w tym Nvidia Jetson Nano. Do tego zbiór optymalizacji pod kątem modelu programowego RISC-V. Wreszcie, ucieszą się właściciele MacBooków z roku 2015 i późniejszych, a także notebooków marki Asus. W przypadku rzeczonych urządzeń poprawiono ponoć obsługę urządzeń wprowadzających. Uzupełniono też listę zgodności ze specyficznymi funkcjami, takimi jak regulacja natężenia podświetlenia klawiatury czy dodatkowe klawisze multimedialne. Wsparcia doczekała się cała rzesza rozwiązań SoC (Qualcomm Dragonboard 845, Purism Librem 5 devkit, STMicro Avenger96, MediaTeka mt8183, TI J721E, Amlogic G12B i inne).